Koltuk sevdası ve sigara dumanı
fotoğraf: Reuters
Demet Kavut Holly
Geçen yıl sonbaharda Avusturya Halk Partisi ve FPÖ arasındaki koalisyon müzakereleri sırasında, Mayıs 2018 dönemi için kabul edilmiş olan Tütün Yasası'nda değişiklik kararı yürürlükten kaldırıldı. Bu durum, Viyana Doktorlar Odası ve Kanser Yardım Derneğini yeni bir plan yapmaya itti.
Avusturya, geçici çözümlerin ve gönülsüzce alınan kararların ülkesi. 2009'dan beri 50 m2'nin üzerindeki kamusal alanlarda sigara içilen ve içilmeyen bölümleri ayırma zorunluluğu bulunuyor. Daha küçük restoranlar, sigaralı mı, sigarasız mı olmak istediklerine kendilerine karar veriyor. Yiyecek-içecek sektörü, sigaralı-sigarasız bölmeleri yapmak için 10 milyon Euro yatırım yaptı. Bunun sonucunda yasa ihlalinden dolayı 2018 senesine kadar Sağlık Bakanlığına 15.000 şikayet geldi. Yani bu model istenilen başarıyı sağlamadı.
2015 yılı Nisan ayında, Tütün Yasası'nda bir değişiklik kararı SPÖ / ÖVP koalisyonu tarafından meclisten geçirildi. Söz konusu değişiklik Mayıs 2018'den itibaren genel sigara yasağını öngörüyordu. Restoranlara ek olarak, çok amaçlı salonlar, çadır festivalleri ve dernek salonları da bu yasadan etkilendi. Tek istisna, otellerin yiyecekler ve içeceklerin tüketilmeyen odaları için geçerliydi. Ticaret Odası'nın da çekincesi yoktu.
Aşırı sağcı Avusturya Özgürlükçüler Partisi (FPÖ) o zamanlar da yasa tasarısına olumsuz yaklaşmış, her vatandaşın sigara içilen, içilmeyen ya da karma bir restorana gidip gitmeme konusunda kendi iradesiyle karar vermesi gerektiğini savunmuştu. Genel sigara yasağının gelmemesi FPÖ için ciddi bir konuydu ve bu konuda FPÖ ve ÖVP’nin uzlaşması da hem partinin zaferi hem de koalisyon müzakeresinin ana koşullarından biri olarak hükümet kurulma aşamasına damgasını vurdu.
Avrupa’da eğilim ise tam aksine bütün kapalı kamusal alanlarda sigara yasağını istisnasız uygulama yönünde gelişiyor. Fransa, İngiltere, İspanya, İrlanda ve Macaristan’da sigara yasağı bu şekliyle sorunsuz olarak uygulanıyor. Yasağın uygulandığı ülkelerde kalp ve damar hastalıklarında ciddi bir düşüş gözleniyor. İtalya’da kapalı alanlarda sigara içmek yasak ancak sigara odaları bulunuyor. Almanya, sigara yasağı konusunda eyalet düzeyinde karar verilmesini öngörüyor. Buna göre eyaletler, sigara içenler için ayrı bir oda ya da bölme yapmak ya da tamamen yasaklamak konusundaki kararları alma özgürlüğüne sahipler. Avusturya’daki mevcut hükümet de Alman modelini örnek alıyor.
Genel sigara yasağının henüz uygulanamadan yürürlükten kalkması, sürekli Avusturya halkını ve onun kaliteli yaşam hakkını diline dolamış FPÖ için ciddi bir sağlık riskine neden olma özelliği taşıyor. Koalisyon görüşmeleri henüz tamamlanmamışken, genel sigara yasağının mayıs ayı itibariyle uygulanmayacağı haberi kamuoyuna ulaşınca, Kanser Yardım Derneği’nin internet üzerinden başlattığı sigara yasağı imza kampanyasında kısa süre içinde 468.701 imza toplandı. Her iki koalisyon ortağı da parti de buna kayıtsız kalamadı. Özelikle de, İsviçre modeline uygun bir doğrudan demokrasi yani neredeyse her yasal değişiklik için bir referandum yapılmasını arzulayan FPÖ, genel sigara yasağını iptal planının tehlikeye düştüğünü sezdi. Bugüne kadar FPÖ, ön halk oylaması yapılarak kararların alınmasını ve bir kararın referandum sürecine dahil olabilmesi için % 4 oranında bir „evet“ oyu almasının yani yaklaşık 250.000 kişinin bu kararı desteklemesinin, bir yıl içinde yasal bağlayıcılığı olan bir referandum sürecini başlatmasını arzuluyordu. Mevcut hükümet programında bu öneri artık bu şekliyle yer almıyor. Şu an söz konusu sürecin başlayabilmesi için 900.000 oranında, yani yaklaşık % 14evet oyu gerekiyor ve bu da 2022 itibariyle geçerli olacak. Şeytan azapta. Geçtiğimiz şubatta Viyana Doktorlar Odası ve Kanser Yardım Derneği bu sene bir ön halk oylaması hayata geçirmek istediklerini duyurdular. Destek imzalarının içişleri bakanlığına halk oylaması yapılması izni için sunulması gerekiyor. Avusturya’da en az 8.000 imza ile ön halk oylaması yapma başvurusunda bulunulabiliyor. ‚Don’t smoke (sigara içme)‘ başlığını taşıyan kampanya 9 Mart 2018 tarihine kadar 506.226 destekçi buldu. Avusturya’da halkın %34’ü sigara içiyor. Nikotin bağımlısı gençlerin oranı uluslarası karşılaştırmada ortalamanın çok üstünde. Sigara kullanımının neden olduğu sağlık sorunlarıyla yüzleştirildiklerinde Başbakan Yardımcısı Heinz-Christian Strache seçme özgürlüğünü, Başbakan Sebastian Kurz da koalisyon anlaşmasını kendilerine koruma duvarı olarak kullanıyorlar. Nikotin tüketiminin sebep olduğu hastalıklardan Avusturya’da her sene tahminen 14.000 kişi hayatını kaybediyor. Ne uğruna olursa olsun başta olmak ve ancak beklenen sonucu getirmesi koşuluyla direkt demokrasi. Avusturya hükümetçilik oynuyor, insanların yaşam haklarını hiçe sayarak.
Bir ankete göre halkın %71’i sigara yasağı konusunda referandumdan yana.
İlgili Haberler
